به همین دلیل نوع مواجهه دولتمردان با آن و نظارت بر چگونگی اجرای هر یک از آن‌ها موضوعی است که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت.
علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به پرسش‌های ما در خصوص برخی از این موضوعات پاسخ گفته است.
پس از موضوع پتروشیمی میانکاله، حالا مقوله «مجوز سد لیروک» خبرساز شده است که گفته می‌شود با ساخت آن، تعداد زیادی درخت قطع خواهد شد. گویا هنوز تصمیم قطعی در این خصوص گرفته نشده است. نظر قطعی محیط زیست در این زمینه چیست؟
موضوع مهمی است؛ اما در حال حاضر اطلاعات دقیق و تازه‌ای در مورد این پرونده ندارم. حتماً گزارش ارزیابی این پروژه و اینکه تا چه حد متقن و قانع‌کننده بوده را از دفتر ارزیابی سازمان گرفته و مطالعه می‌کنم و در اولین فرصت به شما اطلاع خواهم داد.
نحوه نظارت بر پروژه‌های عمرانی با تأکید بر اینکه باید هر یک از آن‌ها پیوست محیط زیستی داشته باشند چگونه است؟
ما ۴۱۱ پروژه را در سطح کشور شناسایی کردیم که مجوز و پیوست زیست‌محیطی نداشتند. پیرو این موضوع، با همکاری دولت و کمیته‌ای که بدین منظور تشکیل شد شیوه‌نامه‌ای را در خصوص نحوه تصمیم‌سازی و تعیین تکلیف این پروژه‌ها تهیه و تدوین کرده‌ایم که به معاون اول رئیس‌جمهور تقدیم شده و در صورت تصویب، درباره این ۴۱۱ پروژه تصمیم‌گیری خواهد شد.
اما به غیر از این‌ها در حال حاضر هیچ پروژه‌ای در کشور بدون مجوز محیط‌زیست و پیوست زیست‌محیطی انجام نمی‌شود و امکان گرفتن مجوز اجرا ندارد.
در همان ابتدای کار و در زمان مکان‌یابی و جانمایی هر پروژه، سازمان محیط‌زیست باید در مورد آن اظهارنظر کند. دفتر ارزیابی ما کاملاً در این زمینه فعال و جدی است و جواب مثبت و یا منفی به هر پروژه بدون ملاحظه داده می‌شود.
ما حتی در طول اجرای پروژه هم به نظارت و ارزیابی ادامه می‌دهیم و ممکن است در جریان اجرای پروژه‌ها هم اصلاحات فنی، تغییر ابعاد و حتی تغییر جانمایی نیز اعمال شود.
در واقع پس از صدور مجوز و پروانه اصلی هر پروژه، یکی از اقدامات اصلی، بررسی مجوز یا اصلاح آن هنگام اجرای پروژه است و در پایان پروژه هم باز ما ارزیابی و نظر نهایی خودمان را ارائه می‌دهیم. به هر حال افتتاح پروژه منوط به این نظر است، بنابراین فرایند نظارت ما کاملاً فعال و مستمر است.
این روزها با آمدن فصل سرما باز هم در شهرهای کلان با پدیده وارونگی هوا و در پی آن به دلیل عوامل متعدد آلاینده، با معضل آلودگی شدید روبه‌رو هستیم. حتی کارشناسان می‌گویند امسال این مشکل شدیدتر از سال‌های گذشته هم خواهد بود. برای کم کردن پیامدهای این موضوع از همین حالا نمی‌توان کاری کرد؟
متأسفانه موضوع آلودگی هوا در شهرها یک پدیده تکراری و هرساله است و باز هم متأسفانه برای دولتمردان ما خوب نیست مردم شریف ما همواره درگیر موضوعی باشند که قابل کاهش است، ولی تکرار آن، سلامت و زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
خوشبختانه در این دولت گام‌های خوبی در این زمینه برداشته شد به‌خصوص امسال؛ هرچند نمی‌توان گفت کافی است. ما از ماه‌ها پیش، هم در کارگروه آلودگی هوای کشور و هم ستاد کاهش آلایندگی کشور این بحث را مطرح و پیگیری کرده‌ایم. در نتیجه امسال اقدامات خوبی صورت گرفت، ازجمله توجه ویژه به تولید و واردات خودروهای برقی که می‌بینید ایستگاه‌های شارژ آن‌ها در سطح شهر تهران نصب‌شده است. علاوه بر این، اقدامات مؤثری برای برقی کردن سامانه حمل‌ونقل عمومی در تهران صورت پذیرفته و حدود ۶۴۰ واگن برقی برای تهران در نظر گرفته‌شده است. همزمان حدود هزار اتوبوس برقی در حال وارد شدن است.
موضوع دیگر در زمینه کاهش آلایندگی هوا کیفی‌سازی سوخت خودروهاست. ما از وزارت نفت می‌خواهیم و پیگیری می‌کنیم در این زمینه به‌طور جدی سرمایه‌گذاری کند. خوشبختانه تا الان ۹پالایشگاه کشور در مرحله کیفی‌سازی و بهینه‌سازی محصول هستند. در دو پالایشگاه تاکنون تولید بنزین و گازوئیل یورو۵ آغاز شده و وزارت نفت اعلام کرده در کلانشهرها فقط بنزین یورو ۴ توزیع می‌شود و امیدواریم این فرایند توسعه پیدا کند.
در خصصوص کاهش سوخت مایع و نفت‌گاز یا مازوت در نیروگاه‌ها هم نظارت صورت می‌گیرد، آیا امسال با کاهش مصرف سوخت نفت کوره روبه‌رو بوده‌ایم؟
این موضوع از حساسیت‌های ماست. خوشبختانه آن‌گونه که دوستان ما در وزارت نفت گزارش می‌دهند و این گزارش‌ها هم رسمی و تأییدشده هستند امسال ۳۶میلیون مترمکعب گاز بیشتری به نیروگاه‌ها تحویل‌شده که این رقم یعنی ۲۰میلیون لیتر نفت‌گاز کمتری سوزانده شده است. این آمار خوبی است.
بر اساس قانون، در حال حاضر استفاده از نفت کوره در نیروگاه‌ها با مجوز شعام ( شورای عالی امنیت ملی) ممکن است و در نقاطی که این شورا مجوز دهد، دیگر ما دستمان بسته است و نمی‌توانیم ممانعت کنیم؛ البته این مجوزها هم در شعاع کلانشهرها داده نمی‌شود و مختص مناطق دور از شهرها و در شرایط اضطرار است.
علاوه بر این، تیم‌های نظارت و پایش ما مدام شرایط صنایع را هم رصد و برخورد قانونی انجام می‌دهند و در برخی موارد با صنایع متخلف و آلاینده برخورد می‌کنند و حتی برخی از این صنایع بسته می‌شوند.
ما وظایف نظارتی خودمان را انجام می‌دهیم و امیدواریم دستگاه‌های دیگر هم با جدیت و سرعت بیشتری به مسئولیت و تعهداتشان در قانون هوای پاک عمل کنند تا مردم با مشکلات کمتری روبه‌رو باشند.
از نظر سازمان محیط‌زیست بیشترین سهم آلایندگی مربوط به کدام بخش است؟
ما همواره گفته‌ایم در شهرها به‌ویژه تهران، وسایل نقلیه متحرک و صنایع بیشترین سهم را در آلایندگی دارند. امسال بنا بر گزارش‌ها به نظر می‌رسد با بارش‌های بیشتر و سال آبی بهتری روبه‌رو هستیم.
با وزارت نیرو درزمینه رهاسازی حقابه تالاب‌ها به توافق رسیده‌اید؟
خوشبختانه امسال با بارش‌های خوبی که در یکی دو ماه گذشته رخ داد چند تا از تالاب‌های شمال آب‌گیری مناسبی شدند.
وزارت نیرو هم براساس جدولی که سال گذشته در خصوص حقابه تالاب‌ها تدوین و با این وزارتخانه تفاهم شد، مکلف است آب را تأمین کند، ضمن اینکه جدول یاد شده در حال به‌روزرسانی است و متناسب با شرایط بارش‌ها اصلاح می‌شود. امیدواریم امسال تالاب‌ها وضعیت بهتری داشته باشند.
سال گذشته چند درصد از این جدول اجرایی شد؟
در بسیاری از تالاب‌ها و حوضه‌های آبریز عملکرد وزارت نیرو مناسب بود. اما انتظار اصلی و اساسی ما در مورد دریاچه ارومیه که به مردم قول داده بودیم تا پایان شهریور سدهایی که در آن‌ها آب بود مثل سد چپرآباد، رهاسازی انجام شود، اتفاق نیفتاد زیرا این امر به افتتاح پروژه توسط رئیس‌جمهور موکول شد.
فکر می‌کنید وضعیت بحرانی تراز آب دریاچه ارومیه امسال در زمستان تغییر خواهد کرد و رو به بهبودی می‌رود؟
این موضوع به چند عامل بستگی دارد؛ ازجمله بارش‌ها. البته در بخشی که ما می‌توانیم رهاسازی آب داشته باشیم اگر به‌موقع عمل کنیم می‌تواند مؤثر باشد. در بخش استفاده از پساب‌ها نیز حتماً تعهدات ما انجام خواهد شد؛ ما به تعهداتمان عمل می‌کنیم هم در تصفیه‌خانه ارومیه و هم رهاسازی از سدها.
با آب‌گیری سد چمشیر و ابراز نگرانی فعالان محیط زیست قرار بود سازمان محیط زیست یک ارزیابی دوباره در مورد این پروژه انجام دهد؛ نتیجه چه شد؟
ما گزارش ماهانه و هفتگی از این پروژه داریم و من شخصاً آن را مطالعه می‌کنم. خوشبختانه تاکنون مشکلی گزارش نشده و روند آب‌گیری سد کاملاً مناسب است.
مسئله گنبد نمکی و شور شدن آب این سد از احتمالاتی بود که مطرح شد و مدام آن را رصد می‌کنیم. ارزیابی آب از ورودی به دریاچه سد، خود دریاچه سد و خروجی آن توسط اداره کل استان انجام و داده‌ها بررسی و تحلیل می‌شود و تاکنون روند مناسبی داشته است.
نظر شما